۱۷نوامبر ۲۰۲۵–یک مطالعه ی جدید نشان داد که تغذیه در ساعات اولیه روز در چارچوب روزه داری متناوب(تغذیه محدود به زمانیا TRE)، متابولیسم چربی را به طور معناداری بهبود می بخشد. این اثرات در سطح مولکولی مشاهده شده و با تنظیم ریتم شبانه روزی بدن مرتبط است.
مطالعه ی محققان مرکز تحقیقات دیابت آلمانو مؤسسه تغذیه انسانی پوتسدام-رهبروکهنشان داد که زمان غذا خوردن در الگوی تغذیه محدود به زمان (روزه داری متناوب یا TRE) تأثیر قابل توجهی بر متابولیسم چربی دارد. در این پژوهش، ۳۱ زن دارای اضافه وزن یا چاقی در دو فاز تغذیه زودهنگام (۸ صبح تا ۴ بعدازظهر) و دیرهنگام (۱ تا ۹ بعدازظهر) شرکت کردند. با وجود دریافت کالری یکسان، تنها تغذیه زودهنگام منجر به کاهش معنادار در غلظت بیش از ۱۰۰ نوع لیپید، به ویژه سرامیدها و فسفاتیدیل کولین ها شد که با بیماریهای قلبی و دیابت نوع ۲ مرتبط هستند.
تحلیل های مولکولی از بافت چربی زیرپوستی نیز تفاوت های ژنی وابسته به زمان غذا خوردن را نشان دادند. مسیرهای متابولیکی مرتبط با ساخت غشای سلولی و التهاب، به ویژه در تغذیه زودهنگام فعال تر بودند. این یافته ها نشان می دهند که هم زمانسازی وعدههای غذایی با ریتم شبانهروزی بدن میتواند راهبردی مؤثر برای بهینه سازی متابولیسم چربی و پیشگیری از بیماریهای متابولیک باشد.
زمان غذا خوردن بر متابولیسم چربی در بدن ما تأثیر می گذارد. بر اساس مطالعه ای که در مرکز تحقیقات دیابت آلمان(DZD) و مؤسسه تغذیه انسانی پوتسدام-رهبروکه(DIfE) انجام شد، خوردن غذا در ساعات اولیه روز، در مقایسه با خوردن در ساعات دیرتر با دریافت کالری و ترکیب مواد مغذی یکسان، منجر به تغییرات قابل اندازه گیری در متابولیسم چربی می شود.
روزه داری متناوب، که با عنوان «تغذیه محدود به زمان» یا TRE نیز شناخته می شود، به عنوان روشی نوید بخش برای بهبود سلامت متابولیک و کاهش خطر چاقی و دیابت نوع ۲ مورد توجه گسترده قرار گرفته است. در این الگوی تغذیه ای، مصرف غذا به یک بازه زمانی مشخص در روز- معمولاً حدود ۸ ساعت - محدود می شود. با این حال، این پرسش باقی مانده که آیا زمان این بازه در طول روز، بر متابولیسم چربی تأثیر دارد یا خیر.
تیمی به سرپرستی پروفسور اولگا رامیش، استاد هایزنبرگ در مؤسسه تغذیه انسانی پوتسدام-رهبروکه و بیمارستان دانشگاهی شریته برلین، مطالعه ای با عنوان ChronoFast را برای بررسی این موضوع انجام داد. این مطالعه ی تصادفی متقاطع شامل ۳۱ زن دارای اضافه وزن یا چاقی بود. شرکت کنندگان دو فاز رژیم TRE را دنبال کردند: دو هفته تغذیه در بازه ی زمانی صبح (۸ صبح تا ۴ بعدازظهر) و دو هفته تغذیه در بازه ی دیرتر (۱ بعدازظهر تا ۹ شب)، با دریافت کالری تقریباً یکسان در هر دو فاز. نمونه های خون از افراد شرکت کننده پیش و پس از هر فاز گرفته شد و همچنین نمونه ای از بافت چربی زیرپوستی شکم پس از هر فاز جمع آوری گردید.
نگاهی به متابولیسم چربی با استفاده از لیپیدومیکس
پژوهشگران با استفاده از فناوری پیشرفته ی لیپیدومیکس، بیش از ۳۰۰نوع لیپید و مولکول های شبه لیپیدی را در پلاسما بررسی کردند. نتیجه نشان داد که تنها تغذیه در ساعات اولیه روز(eTRE) منجر به تغییرات معنادار در متابولیسم چربی می شود. در مجموع، غلظت ۱۰۳ نوع لیپید کاهش یافت، به ویژه سرامیدها و فسفاتیدیل کولین ها که در بروز دیابت نوع ۲ و بیماری های قلبیعروقی نقش دارند. همچنین فعالیت برخی آنزیم های دخیل در متابولیسم چربی باeTRE به طور قابل توجهی تغییر کرد.
پروفسور رامیش، رئیس بخش متابولیسم مولکولی و تغذیه دقیق در DIfE، گفت: «ما مشاهده کردیم که زمان وعده های غذایی بر تنظیم متابولیسم چربی تأثیرگذار است. تغذیه در ساعات اولیه روز- هم راستا با ریتم شبانه روزی بدن - منجر به تغییرات قابل اندازه گیری در نمایه ی چربی و فعالیت آنزیم ها می شود، در حالی که تغذیه دیرهنگام چنین اثری ندارد».
تفاوت های مولکولی در بافت چربی
برای درک منشأ این اثرات، پژوهشگران فعالیت ژنی (ترنسکریپتوم) را در بافت چربی زیرپوستی شرکت کنندگان بررسی کردند. آن ها تفاوت های آشکاری بین تغذیه زودهنگام و دیرهنگام یافتند. مسیر متابولیکی گلیسروفسفولیپیدها – که در ساخت غشای سلولی و تنظیم التهاب نقش دارد – به ویژه تحت تأثیر قرار گرفت.
با استفاده از تحلیل ترکیبی داده های لیپیدوم و ترنسکریپتوم از طریق نرم افزارmetaKEGG (توسعه یافته درDIfE)، پژوهشگران سه ژن را شناسایی کردند که فعالیت آن ها بسته به زمان غذا خوردن تغییر می کرد. این ژن ها آنزیم هایی را رمزگذاری می کنند که اسیدهای چرب را از فسفولیپیدها آزاد می سازند و در بازسازی بافت چربی نقش کلیدی دارند.
پروفسور رامیش نتیجه گیری کرد: «تحلیل های ما نشان می دهد که بافت چربی به تغذیه زودهنگام و دیرهنگام واکنش متفاوتی نشان می دهد. این موضوع به ما امکان داد تا مسیر پیام رسانی خاصی را شناسایی کنیم که پیش تر نقش آن در اثرات زمان غذا خوردن ناشناخته بود».
نگاهی نو به ریتم شبانه روزی متابولیسم
پژوهشگران تأکید کردند که این مطالعه یک تحلیل ثانویه از داده های مطالعه ChronoFast است. اگرچه تفاوت چشمگیری در پارامترهای کلاسیک آزمایش خون مانند کلسترول یا تری گلیسرید بین تغذیه زود و دیر مشاهده نشد، اما در سطح مولکولی لیپیدها تفاوت هایی وجود داشت که نشان دهنده ی ظرفیت بالای تحلیل های لیپیدومیکس است.
پروفسور رامیش در پایان گفت: «داده های ما چشم اندازهای جدیدی را در مفهوم تغذیه هم راستا با ریتم شبانهروزی (کرونوتغذیه) برای پیشگیری از چاقی و دیابت باز می کند. این داده ها نشان می دهند که هم زمان سازی تغذیه با ریتم شبانه روزی می تواند راهبردی مؤثر برای بهینه سازی متابولیسم چربی و پیشگیری از بیماری های متابولیک باشد».
منبع:
https://medicaldialogues.in/diet-nutrition/news/time-of-eating-changes-lipid-profile-during-intermittent-fasting-study-158802